“Όταν ο Brian Dugan δήλωσε ένοχος για τον αποτρόπαιο βιασμό και τη δολοφονία ενός επτάχρονου κοριτσιού, της Jeanine Nicarico, δημιούργησε την εικόνα ενός στυγνού κατά συρροή δολοφόνου.” Η μικρή Jeanine δολοφονήθηκε το 1983, αλλά ο Dugan ομολόγησε τον ενοχή του το 2009. Μέχρι τότε, είχε καταδικαστεί και για άλλους βιασμούς, καθώς και για τον φόνο δύο ακόμα ατόμων – ενός ακόμα επτάχρονου κοριτσιού και μίας 27χρονης νοσοκόμας, την οποία εγκατέλειψε στο δρόμο, αφού πρώτα τη βίασε και τη σκότωσε.
Εάν η θανατική ποινή δεν είχε καταργηθεί στο Ιλινόις, ο Dugan θα είχε εκτελεστεί. Το γεγονός που προκαλεί έκπληξη είναι ότι ο ίδιος δεν φάνηκε να έχει μετανιώσει για κανένα από τα εγκλήματα που διέπραξε. Οι επιστήμονες πλέον πιστεύουν πως αυτή η έλλειψη συμπάθειας ίσως τελικά να σχετίζεται με τους λόγους που διέπραξε τα εν λόγω εγκλήματα.
Ο νευροεπιστήμονας Δρ. Kent Kiehl από το Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού, σκανάρισε τον εγκέφαλο του Dugan, στα πλαίσια ενός μοναδικού προγράμματος, προκειμένου να κατανοήσει πώς η αντικοινωνική συμπεριφορά σχετίζεται με την εγκεφαλική δομή και λειτουργία.
«Παλεύει να καταλάβει γιατί οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για όσα έκανε,» αναφέρει ο Kiehl, περιγράφοντας το διάστημα που πέρασε παίρνοντας συνέντευξη από τον Dugan. «Κλινικά, είναι συναρπαστικό.»
- Ψυχοπάθεια
Για χιλιάδες χρόνια, άνθρωποι όπως ο Dugan αποκόμιζαν την ετικέτα όχι του άρρωστου αλλά του κακού. Στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο, ο όρος «ψυχοπαθής» δεν χρησιμοποιείται για τη διάγνωση ενός ατόμου που πρέπει να δείξουμε συμπάθεια, αλλά για κάποιον που πρέπει να φοβόμαστε.
Ο Δρ. Kiehl έχει μία διαφορετική άποψη: «Τείνω να βλέπω τους ψυχοπαθείς ως κάποιους που πάσχουν από μία διαταραχή, επομένως δεν θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω τη λέξη «κακός» για να τους χαρακτηρίσω.»
Τι είναι, όμως, ακριβώς ο ψυχοπαθής;
«Κλινικά, ορίζουμε ως ψυχοπαθή κάποιον που δεν νιώθει καμία απολύτως συμπάθεια, ενοχή και τύψεις,» αναφέρει ο Δρ. Kiehl.
«Είναι πολύ παρορμητικοί: συνήθως δεν προγραμματίζουν και δεν σκέφτονται πριν πράξουν κάτι, ενώ έχουν την τάση να μπλέκουν από πολύ μικρή ηλικία.»
Είναι γνωστό από παλιά πως πολλά άτομα που είναι εγκλεισμένα στις φυλακές παρουσιάζουν συμπτώματα ψυχοπάθειας, αλλά μέχρι σήμερα ελάχιστα στοιχεία είχαν έρθει στην επιφάνεια σχετικά με την ασθένειά τους.
- Απεικόνιση εγκεφάλου
Ο Δρ. Kiehl χρησιμοποίησε τον τομογράφο για να πραγματοποιήσει δύο είδη αναλύσεων στον εγκέφαλο του Dugan: ήθελε να δει την πυκνότητα και τη λειτουργία του. «Ο εγκέφαλος του Brian έχει πολύ χαμηλά ποσοστά πυκνότητας στο σύστημα που ονομάζουμε παρασυμπαθητικό,» εξηγεί.
Το παρασυμπαθητικό σύστημα είναι ένα «συμπεριφορικό κύκλωμα» του εγκεφάλου, που περιλαμβάνει τις περιοχές εκείνες που είναι γνωστές ως αμυγδαλή και προμετωπιαίος φλοιός. Οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και καιρό πως αυτές οι περιοχές σχετίζονται με τη διαχείριση των συναισθημάτων.
Τον περασμένο αιώνα, τα άτομα με εγκεφαλική βλάβη στις συγκεκριμένες περιοχές υπήρξαν αντικείμενο μελέτης, διότι η συμπεριφορά τους άλλαζε απότομα και γίνονταν αντικοινωνικά.
«Πιστεύουμε πως αυτά τα συστήματα δεν αναπτύχθηκαν φυσιολογικά στην περίπτωση του Brian,» προσθέτει ο Δρ. Kiehl. Η ψυχοπάθεια φαίνεται πως έχει να κάνει με την ελλιπή ανάπτυξη αυτών των περιοχών – η οποία ενδεχομένως να καθορίζεται γενετικά.
Ο Δρ. Kiehl κατέγραψε επίσης και την εγκεφαλική αντίδραση του Brian σε μία σειρά δυσάρεστων εικόνων, όπως άτομα που υπέφεραν. Οι εικόνες πέρασαν από μπροστά του την ώρα που ο ίδιος βρισκόταν στον τομογράφο. Η απεικόνιση σε πραγματικό χρόνο είχε ως στόχο τη μελέτη της λειτουργίας του εγκεφάλου του.
Οι απεικονίσεις έδειξαν πως υπήρχε σχετικά χαμηλή δραστηριότητα στο παρασυμπαθητικό σύστημα του Dugan κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας των συναισθημάτων.
«Ο Brian έβγαινε από τον τομογράφο κατά τη διάρκεια της μελέτης και έλεγε πως δυσκολευόταν να διαχειριστεί αυτό που του ζητούσα να κάνει. Έκανε πολλά περισσότερα λάθη από αυτά που θα έκανε κάποιος άλλος,» θυμάται ο Δρ. Kiehl.
Σύμφωνα με τον ίδιο τον Kiehl, ένας τύπος της εγκεφαλικής δραστηριότητας αποδεικνύει πως οι ψυχοπαθείς έχουν έλλειψη συναισθηματικής ικανότητας κατά τον ίδιο τρόπο που άλλοι έχουν έλλειψη νοητικής ικανότητας, ενώ βρήκε παρόμοια αποτελέσματα σε αρκετά ακόμα υποκείμενα της μελέτης του, που βρίσκονται σε φυλακές των ΗΠΑ.
Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο Dugan δεν έχει επίγνωση του κακού που προκάλεσε. «Όταν τον ρωτάς για τα εγκλήματα που διέπραξε είναι σαν να τον ρωτάς τι έφαγε για πρωινό,» επισημαίνει ο Δρ. Kiehl. Παραδέχεται επίσης, πως κατά μία έννοια, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο εγκέφαλος κάποιου τόσο διαφορετικού και αντικοινωνικού βλέπει και διαφορετικά τα πράγματα από άλλους εγκεφάλους. «Τώρα, όμως, καταφέραμε να δούμε πόσο δραματικά διαφορετικοί είναι οι εγκέφαλοι αυτών των ανθρώπων και αυτό έχει σημαντική βαρύτητα στο δικαστήριο.»
- Νευρο-νόμος
Έρευνα, όπως αυτή του Δρ. Kiehl, έχει πυροδοτήσει ολόκληρη διαμάχη για το κατά πόσο θα πρέπει να αλλάξει το δικαστικό σύστημα ώστε να συμπεριλάβει όλα όσα γνωρίζουμε πλέον για την ψυχοπάθεια. Αυτή η τροποποίηση στη νομοθεσία συχνά αναφέρεται και ως «νευρο-νόμος».
Πρόκειται για μια αμφιλεγόμενη άποψη ενός μέλλοντος στο οποίο μία ηθική κρίση εγκληματικής συμπεριφοράς αντικαθίσταται από την άποψη ότι κάποιοι εγκληματίες έχουν άρρωστα μυαλά που χρειάζονται θεραπεία.
Ο Δρ. Kiehl όμως δεν βλέπει η μελέτη του να οδηγεί σε οποιαδήποτε αλλαγή της προσαγωγής ενός βίαιου ψυχοπαθούς, όπως ο Brian Dugan. Αντιθέτως, υποστηρίζει πως η κατανόηση της ψυχοπάθειας ίσως να μας οδηγήσει σε διαφορετικές ποινές – ειδικά στην απαγόρευση της θανατικής ποινής.
«Ελπίδα μου είναι η νευροεπιστήμη να βοηθήσει το νομοθετικό σύστημα να κατανοήσει πως αυτά τα άτομα πάσχουν από μία διαταραχή και αυτή η διαταραχή είναι θεραπεύσιμη,» αναφέρει χαρακτηριστικά ο ίδιος. Η θεραπεία αυτή δεν θα πρέπει να ξεκινάει μετά τη διάπραξη μίας αποτρόπαιης πράξης. Αντίθετα, σχεδιάζει μαζί με άλλους επιστήμονες παρεμβάσεις σε παιδιά που παρουσιάζουν τα ίδια συμπτώματα, προτού αυτά να κλιμακωθούν.
- Θεραπεία παιδιών
Αν και ο Dugan παρακολουθούνταν από ειδικούς παιδοψυχολόγους, εντούτοις οι τελευταίοι δεν είχαν επίγνωση της ασθένειάς του. Μάλιστα, τα παιδιά που εμφανίζουν συμπτώματα σχετικά με αυτά της ψυχοπάθειας, δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στις τεχνικές που χρησιμοποιούνται στα παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς.
Λόγω του ότι δεν έχουν καμία συναισθηματική ικανότητα, όταν οι δάσκαλοι προσπαθούν να κάνουν ένα παιδί να αισθανθεί τύψεις, το μπερδεύουν περισσότερο και είναι πολύ πιο πιθανό να βλάψει κάποιον. Πλέον, οι επιστήμονες ελπίζουν να αναπτύξουν μία συγκεκριμένη διάγνωση για αυτά τα παιδιά και να δημιουργήσουν προγράμματα και θεραπείες ειδικά γι’ αυτή την ασθένεια. Ουσιαστικά, αυτά τα παιδιά θα πρέπει να διδαχτούν σχολαστικά αντιδράσεις, που οι υπόλοιποι άνθρωποι έχουμε αυτόματα.
Η μελέτη του Δρ. Kiehl στις φυλακές υψίστης ασφαλείας, ενέπνευσε πολλά εργαστήρια στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, τα οποία ασχολούνται απευθείας με παιδιά. «Μπορούμε να αποτρέψουμε αυτά τα άτομα, όπως ο Brian, πριν ακόμα αναπτυχθούν ή γίνουν το άτομο που είναι ο Brian σήμερα,» πρόσθεσε ο Δρ. Kiehl.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου